Madde Nedir? Elementler ve Bileşikler

Maddeler yapıları, hacimleri veya kütlelerine göre kendi içlerinde farklı sınıflara ve özelliklere ayrılır. Bu iki konuyu daha iyi anlamamız için öncelikle maddenin özelliklerinden daha sonra saf madde ve karışımın ne olduğundan bahsetmeliyiz.

Madde Nedir?

Madde nedir sorusuna verilecek en basit ve doğru cevap için, uzayda yer kaplayan, kütlesi olan bütün her şey birer maddedir diyebiliriz. Çevremizde gördüğümüz tüm katı cisimler, sıvılar ve gördüğümüz veya göremediğimiz bütün gazlar maddedir. Buradan yola çıkarak maddenin 4 hali olduğunu söyleyebiliriz. Maddenin 4 hali için katı, sıvı, gaz ve plazmalar kabul edilmektedir.

Saf Madde Nedir?

Maddeler kendi için de saf madde ve saf olmayan madde olarak başlıca ikiye ayrılır. Saf maddenin diğer bir adı da ari maddedir. Aynı tür içerik ve taneciğe sahip maddelere saf madde denilmektedir. Saf maddeler için aynı zamanda da bir karışımın her noktasında aynı özelliği gösteren maddeler de denilmektedir. Her saf madde kendine ait özellikler barındırmaktadır. Saf maddeleri bu şekilde birbirinden ayırt edebilmekteyiz. Saf maddelerin özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz.

• Saf maddelerin öz kütleleri sabittir.
• Saf maddelerin hepsi homojendir.
• Saf maddeler birbiriyle aynı yapıdaki taneciklere sahiptir.
• Saf madde içerisinde o madde hariç yabancı bir madde bulunmaz
• Saf maddeler belirli bir kaynama ve erime noktasına sahip olurlar.

Saf maddeler elementler ve bileşikler olarak ikiye ayrılmaktadır.

Element Nedir?

Element kelimesi sözlükte “kimyasal çözümleme yoluyla ayrıştırılamayan ya da birleştirilemeyen madde” olarak belirtilmektedir. Aynı tür yapıda ve taneciğe sahip olup kendisinden daha basit bir maddeye dönüşemeyen bu saf maddeleri ilk olarak Robert Boyle keşfetmiştir. Elementlerin hepsi aynı atoma sahiptir, toplamda 118 tane element olduğu şuan için bilinmektedir. Bu 118 elementin 94’ü doğada bulunmaktadır.

Elementlerin Özellikleri

• Saf maddedirler.
• Her elementin kendine ait bir sembolü vardır.
• Her birinin içinde tek bir atom türü bulunmaktadır.
• Her birinin yoğunluk, erime ve kaynama noktası bulunmaktadır.
• Elementlerin hepsi homojendir.

Bilinmesi gereken en yaygın 18 element sembolleriyle birlikte sırasıyla şu şekildedir.

1. Hidrojen (H)
2. Helyum (He)
3. Lityum (Li)
4. Berliyum (Be)
5. Bor (B)
6. Karbon ( C)
7. Azot (N)
8. Oksijen (O)
9. Flor (F)
10. Neon (Ne)
11. Sodyum (Na)
12. Magnezyum (Mg)
13. Aliminyum (Al)
14. Silisyum (Si)
15. Fosfor (P)
16. Kükürt (S)
17. Klor (Cl)
18. Argon (Ar)

Bileşik Nedir?

Birden fazla elementin bir arya gelip kararlı bir yapı haline gelerek bileşikleri oluştururlar. Bileşikler saf madde olup elementler gibi kendilerine has özelliklere sahiptirler.

• Bileşikler hem saf maddedir hem de hepsi homojen yapıdadır.
• Her birinin kendine ait formülü vardır.
• Bileşikler formülleriyle gösterilir.
• Her bir bileşiğin erime ve kaynama noktası bulunmaktadır.
• Bileşikler kimyasal yollarla elementlerine ayrılabilirler.
• En az 2 elementin bir araya gelmesi ile bileşik oluşabilir.
• Bileşikler kimyasal tepkimeler sonucu oluşur.

Bilinmesi gereken en sık kullanılan bileşikler şu şekildedir.

• Soydum Klorür (NaCl)
• Glikoz (C6H12O6)
• Amonyak (NH3)
• Hidroklorik Asit (HCl)
• Su (H2O)
• Etil Alkol (C2H5OH)
• Metan Gazı (CH4)
• Nitrik Asit (HNO3)
• Sülfürik Asit (H2SO4)
• Karbondioksit (CO2)
• Kalsiyum Hidroksit (Ca(OH)2)
• Sodyum Hidroksit (NaOH)

Karışım Nedir?

Birden fazla maddenin kimyasal yapıları değişmeksizin gerek çözünerek gerek çözünmeden bir araya gelmesiyle oluşan maddeler topluluğuna karışım denir. Karışımlar katı, sıvı veya gaz olabilmektedir. Karışımı oluşturan maddeler sadece fiziksel değişime uğramaktadırlar. Karışımlarda kimyasal değişim görülmez. Karışımlar kendi içlerinde homojen karışım ve heterojen karışımlar olmak üzere 2 ye ayrılmaktadırlar.

Heterojen Karışımlar

Birbiri içerisinde tam olarak bir araya gelmeden oluşan karışımlara heterojen karışım denmektedir. Düzensiz karışım da denebilir. Heterojen karışımlara çorba, salata, meyve suyu, ayran ve zeytin yağlı su örnek verilebilir.

Homojen Karışımlar

Karışımı oluşturan maddeler her kısımda eşit olarak karışmış ise bu karışıma homojen karışım denir. Homojen karışımlar dışarıdan bakıldığında tek bir maddeymiş görüntüsü vermektedir. Homojen karışımın oluşması için bir madde başka bir madde içerisinde tamamen çözünmelidir. Bu ayrışmalara ise çözelti adı verilmektedir. Homojen karışımlara şekerli su, maden suyu, sirke, kolonya örnek verilebilir.